k) Lege provinziala di 21 de jügn dl 2021, n. 41)
Prevenzion y gestion dl mobbing, dl straining y dla viulënza sun l post de lëur

(1) La Provinzia autonoma de Bulsan promuev y sustën mesures per prevenì y cuntrasté l mobbing, l straining y la viulënza sun l post de lëur, cun l fin de:

1. purté pro al bënsté sun l post de lëur, a na miëura urganisazion dl lëur y ala defendura dla ntegrità psicofisica di lauranc y dla laurantes;
   
2. fé ora mesures per schivé, cuntrasté y n generel manejé azions raidëuses che va contra na persona y che vën dant plu suvënz sun l post de lëur. Chësta azions fej pert dl fenomen dl “mobbing” y dl “straining”, che vën descric tla njonta 1 y 2 de chësta lege;
   
3. schivé uni forma de viulënza psichica y fisica da pert dl datëur o dla datëura de lëur y/o da dependënc sun l post de lëur, che possa danejé la sanità, la prufescionalità o la denità persunela de chi che muessa la tenì ora.
   

(1) L Cunselier/la Cunseliera per la valivanza, che ie nluegià/nluegeda tl Cunsëi dla Provinzia autonoma de Bulsan, atuea, n cunlaurazion cun i partner soziei, chësta mesures per la prevenzion, la furmazion, la nfurmazion sciche nce per l’assistënza y l sustëni dla vitimes dl mobbing, dl straining y dla viulënza sun l post de lëur, numinedes dessot:

1. elaburazion, tl lim dl budget dat dant dal Cunsëi provinziel per l Cunselier/la Cunseliera de valivanza, dl plan de mesures y, n iede al ann, de n plan de lëur che reverda l’ativiteies purtedes inant tl ciamp dla prevenzion dl mobbing, dl straining y dla viulënza sun l post de lëur. Chësc vën prejentà uni ann nchin ai 31 de merz al ufize de presidënza dl Cunsëi provinziel;
   
2. promozion, n cunlaurazion cun assoziazions y istituzions, de ativiteies che à l fin de sensibilisé l publich sun tematiches schiche l mobbing, l straining y la viulënza sun l post de lëur;
   
3. mesures che reverda la nfurmazion y la furmazion de datëures de lëur y de dependënc y dependëntes, n cunlaurazion cun agenzies locales d’educazion permanënta;
   
4. urganisazion de cunferënzes y cunvënies, n cunlaurazion cun assoziazions y istituzions;
   
5. atuazion de d’autra sortes de scumenciadives che à l fin de fé cunëscer l savëi sun l mobbing, l straining y la viulënza sun l post de lëur;
   
6. urganisazion de na rë de strutures y de esperc/espertes tl ciamp dl mobbing, dl straining y dla viulënza sun l post dl lëur sëura duta la provinzia, cun l fin de pité aiut mirà ala vitimes;
   
7. promozion dla creazion de sinergies danter i sogec singuli che se dà ju a manieres defrëntes cun l mobbing, l straining y la viulënza sun l post de lëur.
   

(1) Per l’atuazion di fins de chësta lege vëniel metù su l servisc antimobbing.

(2) L servisc antimobbing ie nluegià dal Cunselier/dala Cunseliera per la valivanza, che se nuza dla ressorses che ti vën metudes a despusizion da si strutura.

(3) L servisc antimobbing sëurantol oradechël ativiteies de cunsulënza, nfurmazion y mediazion per lauranc/laurantes y datëures de lëur te situazions de mobbing, straining y viulënza sun l post de lëur.

(4) Duc i zitadins y duta la zitadines possa se nuzé per debant dl servisc antimobbing.

(5) L muessa unì garantì per duta la trëi grupes linguistiches l dërt d’adurvanza de si rujeneda dl'oma.

(6) Oradechël possa l servisc antimobbing:

1. giapé nfurmazions de uni sort che reverda la situazion atuela dl mobbing, dl straining y dla viulënza sun l post de lëur dal’aministrazion provinziela y dal Istitut provinziel de statistica;
   
2. se nuzé de esperc y espertes esternes te ciamps de cumpetënza defrënc.
   

(7) L servisc antimobbing garantësc l servisc de nfurmazion, de cunsulënza y de mediazion te dut l raion dla provinzia.

(8) L servisc antimobbing crieia na rë de esperc y espertes (ti ciamps dl dërt de lëur y dla psicoterapia), che la persones nteressedes possa cuntaté. La rë de esperc y espertes pieta assistënza y cunsulënza a livel local a lauranc/laurantes y a datëures de lëur.

(1) L Cunselier/la Cunseliera de valivanza nfurmea almanco doi iedesc al ann i partner soziei sun la scumenciadives metudes a jì y sun l’ativiteies dejëutes dal servisc antimobbing.

(2) L’ativiteies dl servisc antimobbing fej pert vën repurtedes tla relazion sun l’ativiteies dl Cunselier/dla Cunseliera de valivanza y vën purtedes dant al Cunsëi provinziel.

(1) L ufize de presidënza dl Cunsëi dla Provinzia autonoma de Bulsan, che ie la strutura cumpetënta per l Cunselier/la Cunseliera de valivanza y per l servisc antimobbing, possa de dé ora despusizions atuatives cun si delibres.

(1) Per la curidura dla spëises che se porta pro dal'atuazion de chësta lege, che fej ora 0,00 euro tl l ann 2021, 71.333,62 euro tl ann 2022 y 65.333,63 euro tl ann 2023, vëniel fat na reduzion curespundënta dl stanziamënt dl fond speziel "Fond global per la spëises che se porta pro da pruvedimënc legislatifs nueves" de pert curënta tl cheder dl program 03 dla miscion 20 dl bilanz de previjion 2021-2023. La curidura per i eserzizies di ani che vën fata tres la lege dl bilanz.

(1) Chësta lege va n forza n l di do si publicazion tl Buletin Ufiziel dla Region. 

1. Sot a mobbing iel da ntënder cumpurtamënc sun l post de lëur:

1. caraterisei da cunflic sistematics, che dura tl tëmp y che se svilupea a na maniera costanta;
   
2. tres chëi che una o de plu persones devënta vitimes de perseghitazion da pert de una o de plu agressëures che ie te na posizion plu auta, plu bassa o tla medema posizion;
   
3. che à l fin de gaujé danns, che possa vester de uni sort y gravità, ala vitima.
   Per la vitima dl mobbing ne iel nia mesun o iel dassënn rie reagì sun l’azion de mobbing y chësc mëina a cunseguenzes negatives per la sanità psicofisica, la relazions sozieles, la reputazion y la prufescionalità.
   

2. Pra na situazion de mobbing iel tl medemo tëmp chësta cundizions:

1. la situazion de cunflit vën a se l dé te n cuntest de lëur;
   
2. l vën a se l dé azions che va contra na persona, sciche per ejëmpl l desturb de relazions danter persones, l ijulamënt sistematich, la sëurandata de d’autri lëures, azions che danejea la reputazion, viulënza y manacedes de viulënza;
   
3. l’azions che va contra la persona vën a se l dé de plu iedesc al mëns;
   
4. l’azions che va contra la persona va bele inant da almanco sies mënsc;
   
5. la situazion de cunflit tënd a piuré var a var;
   
6. l ie da usservé n desbalanz danter i antagonisć;
   
7. l ie da usservé na ntenzion de perseghitazion.
   

3. Azions de mobbing possa vester:

1. limitazion dla lidëza de dì si minonga (per ejëmpl canche l datëur/la datëura de lëur limitea la puscibltà de rujené ora, svaian, bruntlan adaut o rujenan danterite, canche l/la manacia a usc o per scrit, cumentea a maniera negativa cuestions privates, schiva l cuntat visif o fej gesć desprijënc ti cunfronc dla persona);
   
2. atacs ala relazions sozieles (per ejëmpl spustan l laurant/la lauranta sun n auter post de lëur, dalonc dai colegs/dala coleghes de lëur, pruiban ai colegs/ala coleghes de lëur de rujené cun la persona n cuestion o stlujan ora la persona dala comunicazion n generel);
   
3. azions che danejea la reputazion (per ejëmpl cuntan ncantëur nfurmazions fauzes sun la sanità psichica dla vitima, fajan cumentares cuinënc o desprijënc, cuinan persones cun handicap, ufendan na persona pervia de si cunvinzions politiches o religëuses, mulestan zachei sessualmënter cun paroles o azions, ufendan d’autri cun paroles umiliantes);
   
4. atacs ala cualità de vita prufesciunela y privata (per ejëmpl ti dajan a n laurant o a na lauranta massa puech da lëur da fé o lëures da degun utl o umilianc);
   
5. atacs ala sanità (per ejëmpl canche l laurant o la lauranta vën sfurzà o sfurzeda a fé lëures che danejea la sanità o tres viulënza fisica o la manaceda de viulënza fisica). 
   

1. Sot a straining iel da ntënder na situazion de stress sfurzà su tl post de lëur, te chëla che la vitima fej tres almanco una na azion che à na fazion negativa sun l ambient de lëur y che dura.

2. La cunseguënzes negatives che resta possa per ejëmpl vester la perduda dla posizion de lëur o de ncëries de lëur, l stlù ora, l nia giapé nfurmazions che va de bujën per fé bën n lëur o d’autra azions che mpedësc o che fej che l ne sibe nia mesun lauré a na maniera denitëusa y zënza desturbs o che danejea la prufescionalità.