In vigore al

RICERCA:

In vigore al: 08/03/2016

b) Lege Provinziala di 28 de otober dl 2011, n. 121)
Integraziun dles zitadines y di zitadins da foradecà

1)
Publicada tl Boletin Ofizial di 8 de novëmber dl 2011, n. 45.

PERT I
FINS Y DESTINATARS

Art. 1 (Fins)  delibera sentenza

(1) Sön la basa di prinzips democratics de nosta sozieté, di dërć y di dovëis de dötes les zitadines y de düć i zitadins, di prinzips universai sciöche le valur dla vita umana, la dignité y la liberté dla porsona zënza desfarenzié aladô dl gënder y la proteziun dl’infanzia, y savon che l’integraziun é n prozès de barat y de dialogh reziproch, promöi y regolëia chësta lege l’integraziun dles zitadines y di zitadins da foradecà che se tëgn sö regolarmënter tl Südtirol.

(2) La Provinzia autonoma de Balsan, da chilò inant denominada Provinzia, sostëgn le reconescimënt reziproch y la valorisaziun dles identitês culturales, religioses y linguistiches se basan sön i prinzips de parité y liberté religiosa, aladô di articui 8, 19 y 20 dla Costituziun taliana.

(3) La Provinzia osservëia tl cheder de sües competënzes y atribuziuns, tl respet dla legislaziun internazionala, comunitara y nazionala en forza te chësta materia, chisc prinzips y fins:

  1. l’informaziun sön i dërć y i dovëis colià al status de zitadin da foradecà;
  2. la conescënza di lingac ofiziai dla provinzia;
  3. la conescënza reziproca dles cultures y dles identitês desvalies che é da ciafè tl Südtirol, y inće la conescënza dla storia y dla cultura dl post, por portè inant le prozès de integraziun;
  4. la promoziun dla partezipaziun dles zitadines y di zitadins da foradecà ala vita soziala dl post;
  5. l’individuaziun y l’eliminaziun di tratamënć nia valis y dles descriminaziuns por gauja direta o indireta de n’atra identité etnica, linguistica, culturala y religiosa dles zitadines y di zitadins da foradecà, por ti garantì les medemes poscibilitês de integraziun soziala y culturala y se parè da vigni forma de razism;
  6. l’integraziun omogena dles zitadines y di zitadins da foradecà tla strotöra soziala schivan la formaziun de gheti;
  7. l’azès por les zitadines y i zitadins da foradecà de stać che ne fej nia pert dla Uniun europeica ales prestaziuns de basa odüdes danfora sön döt le raiun statal, y bel plan inće l’azès ales prestaziuns raionales de injunta. Por les zitadines y i zitadins da foradecà che vëgn da stać che ne fej nia pert dla Uniun europeica po l’azès ales prestaziuns che n’é nia prestaziuns de basa ester lié ala residënza, ala sojornanza permanënta [y a süa dorada]. 2) Düć i comëmbri de na familia che benefiziëa de chëstes prestaziuns mëss, tratan che ai s’anuzëia de chëstes, avëi la residënza tl Südtirol y se tignì sö tresfora tl raiun provinzial;
  8. la rovenüda di flusc de migraziun aladô di bojëgns dl marćé dl laûr y dl svilup sozio-economich, sambëgn tl cheder dles prescriziuns dl stat.
massimeVerfassungsgerichtshof - Urteil vom 3. Juni 2013, Nr. 133 - Regionales Familiengeld – fünfjährige Ansässigkeit in der Region – Einschränkung dieser Voraussetzung auf Nicht-EU-Bürger - Gesetzeswidrigkeit
massimeVerfassungsgerichtshof - Urteil vom 14. Jänner 2013, Nr. 2 - Einwanderung und Integration – staatliche Zuständigkeit – Gesetzeswidrigkeit der Voraussetzung der fünfjährigen Ansässigkeit
2)
La Curt Costituzionala à detlarè cun sentënza n. 2 di 14 de jenà dl 2013 che les parores „y a süa dorada“ dl art. 1, coma 3, lëtra g); l'art. 6, coma 3, lëtra c); le referimënt ala lëtra c) dl art. 6, coma 6; l'art. 10, comesc 2 y 3; l'art. 12, coma 4; l'art. 13, coma 3, secunda frasa; l'art. 14 comesc 3 y 5; le referimënt ala residënza zënza interuziun por n ann dl art. 16, coma 2; le referimënt ala dorada de cin agn dl art. 16, comesc 3 y 4 é cuntra la lege.

Art. 2 (Destinatars)

(1) Les mosöres odüdes danfora da chësta lege vel por chisc destinatars:

  1. les zitadines y i zitadins da foradecà de stać che ne fej nia pert dla Uniun europeica, che se tëgn sö regolarmënter tl Südtirol, i profugs, les porsones zënza nazionalité, les porsones che damana asil y les porsones che ciafa proteziun sussidiara, sciöche inće chëres che ciafa proteziun umanitara;
  2. les zitadines y i zitadins talians y les porsones parificades a chisc, che à la residënza tl Südtirol, tan inant che ai vëgn atocà dales mosöres odüdes danfora;
  3. les zitadines y i zitadins da foradecà, che se tëgn sö por ći rajun co mai tla provinzia, por chi che al po inće gnì odü danfora intervënć spezifics tl respet dles normes preodüdes dal stat.

PERT II
FUNZIUNS DLA PROVINZIA Y COORDINAZIUN DLES MOSÖRES POR L’INTEGRAZIUN DLES ZITADINES Y DI ZITADINS DA FORADECÀ

Art. 3 (Coordinaziun dles mosöres por l’integraziun dles zitadines y di zitadins da foradecà)

(1)La Provinzia garantësc la coordinaziun dles mosöres dades dant da chësta lege tres le Sorvisc de coordinaziun por l’integraziun,i tl Departimënt provinzial Promoziun dl stüde, Cultura todëscia y Integraziun,ii olache al gnarà tut sö personal aladô dles funziuns dades dant tl coma 2. 3)4)

(2) Les funziuns y les ativitês de coordinaziun dl’integraziun vëgn stabilides cun regolamënt d’esecuziun. 5)

(3) Por na miù coordinaziun danter les ativitês a livel provinzial y i bojëgns y les scomenciadies ti raiuns de competënza di ënć locai nominëia vigni comunité raionala y vigni comun te süa Junta n comëmber che se dà jö cun les chestiuns che reverda l’integraziun dles zitadines y di zitadins da foradecà.

3)
La denominaziun „Sorvisc de coordinamënt por l’imigraziun“ é gnüda baratada fora cun la denominaziun „Sorvisc de coordinamënt por l'integraziun“, dal art. 6, coma 3 dl D.P.P. di 16 de mà dl 2014, n. 17.
4)
Les parores „tla Repartiziun provinziala Laûr“ é gnüdes baratades fora cun les parores „tl Departimënt provinzial Promoziun dl stüde, Cultura todëscia y Integraziun“, dala lëtra a) dl art. 2, coma 1 dla l.p. di 16 d’otober dl 2014, n. 9.
5)
La parora „imigraziun“ é gnüda baratada fora cun la parora „integraziun“, dala lëtra b), dl art. 2, coma 1 dla l.p. di 16 d’otober dl 2014, n. 9.

Art. 4 (Program de de plü agn sön il’integraziun) 6)

(1)Por realisé i prinzips y i fins nominà te chësta lege elaborëia la Provinzia sciöche stromënt de programaziun n program de de plü agn sön l’integraziun, che vëgn aprovè dala Junta provinziala y metü jö dal assessorat competënt do che al é gnü damanè do l’arat dla Consulta provinziala por l’integraziun. 7)

(2) Tl program de de plü agn vëgnel stabilì cai che é i fins odüs danfora da chësta lege che mëss naôta gnì realisà. Te chësc cheder mëssel gnì dè dant les ativitês odüdes danfora, les modalitês d’atuaziun y de gestiun, la planificaziun dl tëmp y le plann de finanziamënt relatif.

6)
Le titul dl art. 4 é gnü mudé dala lëtra a) dl art. 2, coma 2 dla l.p. di 16 d’otober dl 2014, n. 9.
7)
L'art. 4, coma 1 é gnü mudé dala lëtra b), dl art. 2, coma 2 dla l.p. di 16 d’otober dl 2014, n. 9.

Art. 5 (Zënter antidescriminaziuns)

(1)Pro le Consëi dla Provinzia autonoma de Balsan vëgnel istituì n Zënter nominé da chilò inant “Zënter antidescriminaziuns” sciöche sorvisc por dötes les zitadines y düć i zitadins che se crüzia de daidé les vitimes de descriminaziuns por rajuns de raza, corù dla pel o provegnënza etnica, gënder o orientamënt sessual, handicap, lingaz, religiun, nazionalité o portignënza a na mendranza nazionala. 8)

(2) Chëstes é les inćiaries dl Zënter antidescriminaziuns:

  1. al controlëia sistematicamënter les descriminaziuns aladô dl coma 1;
  2. al garantësc la poscibilité de lascè alsavëi comportamënć che podess gnì aratà descriminanć;
  3. al ti pîta assistënza te na forma direta o indireta ales vitimes de descriminaziuns tres n sorvisc de consulënza y de mediaziun te situaziuns de conflit;
  4. al colaborëia cun l’”Ufficio nazionale antidiscriminazioni razziali” (UNAR), cun les atres istituziuns publiches locales, nazionales, comunitares y internazionales, sciöche inće cun ënć privać y assoziaziuns che se dà da fà por combate les descriminaziuns;
  5. al arjigna ca, sön domanda di organns provinziai y comunai competënć, propostes y arać sön proieć por ać normatifs y aministratifs che reverda la descriminaziun;
  6. al ćiara dl’aplicaziun tl raiun provinzial dles convenziuns internazionales y europeiches por sconè les vitimes dles descriminaziuns y garantì l’avalianza de tratamënt dantadöt aladô dla diretiva n. 2000/78/CE; i
  7. al sostëgn la conescënza y l'afermaziun di dërć dles porsones y dl’avalianza soziala;
  8. al svilupëia scomenciadies por sensibilisé sön l’avalianza de tratamënt y söl prinzip de niadescriminaziun;
  9. al cöi adöm les segnalaziuns de violaziuns y dà informaziuns sön les modalitês de sconanza y co eserzité sü dërć;
  10. al fej para pro les aziuns y i programs locai, nazionai y comunitars por sostignì i dërć dl’avalianza;
  11. al colaborëia cun les atres istituziuns publiches locales, nazionales, comunitares y internazionales, sciöche inće cun i ënć privać, che é atifs tl ćiamp cuntra les discriminaziuns y é scrić ite tl register dles assoziaziuns y di ënć preodüs dal articul 6 dl decret legislatif di 9 de messè dl 2003, n. 215. 9)

(3)Les modalitês de designaziun dla porsona responsabla dl Zënter antidescriminaziuns vëgn stabilides cun la prozedöra preodüda dal articul 18, coma 2, lëtra e) dl regolamënt intern dl Consëi provinzial. 10)

8)
L'art. 5, coma 1 é gnü mudé insciö dal art. 2, coma 3 dla l.p. di 16 d’otober dl 2014, n. 9.
9)
Les lëtres f) ćina k) é gnüdes ajuntades dal art. 2, coma 5 dla l.p. di 16 d’otober dl 2014, n. 9.
10)
L'art. 5, coma 3 é gnü mudé insciö dal art. 2, coma 4 dla l.p. di 16 d’otober dl 2014, n. 9.

Art. 6 (Consulta provinziala por l’integraziun) 11) delibera sentenza

(1)Al vëgn istituì la Consulta provinziala por l’integraziun por integrè les zitadines y i zitadins da foradecà tla sozieté. La Consulta vëgn nominada dala Junta provinziala y resta te süa inćiaria tan dî che la legislatöra döra. Les funziuns de secretariat vëgn eserzitades dala porsona che é responsabla dl Sorvisc de coordinaziun por l’integraziun. 12)

(2) La Consulta à chëstes inćiaries:

  1. ara ti porta dant ala Junta provinziala propostes por adeguè les normes provinziales ai bojëgns nüs che vëgn a s’al dè tl ćiamp dl’integraziun;13)
  2. ara laôra fora propostes por le program de de plü agn;
  3. ara dà jö, sön domanda dla Junta provinziala, arać sön vigni ater argomënt che à da nen fà cun l’integraziun.14)

(3) La Consulta é metüda adöm da:

  1. l’assessuria provinziala competënta / l’assessur provinzial competënt por l’integraziun, che é a će dla Consulta; 15)
  2. cater porsones nominades dala Junta provinziala che rapresentëia la Provinzia y che à competënzes te chisc ćiamps: sanité, familia y politiches soziales, frabiché abitatif, scora, formaziun profescionala, cultura, comerz y sorvisc;
  3. [na porsona che rapresentëia tl medemo tëmp la Cuestöra de Balsan y le Comissariat dl Govern por la Provinzia de Balsan;]2)
  4. na porsona che rapresentëia les organisaziuns sindacales plü rapresentatives a livel provinzial;
  5. na porsona che rapresentëia les organisaziuns di daturs de laûr plü rapresentatives a livel provinzial;
  6. döes porsones che rapresentëia i comuns, öna de chëstes che rapresentëia i comuns cun passa 20.000 abitanć, nominades dal Consorz di comuns dla provinzia de Balsan;
  7. na porsona che rapresentëia les assoziaziuns de volontariat privates;
  8. ot porsones che rapresentëia les zitadines y i zitadins da foradecà.

(4) La Consulta chir fora süa Vizepresidënta o so Vizepresidënt danter i comëmbri dà dant sot la lëtra h).

(5) La composiziun dla Consulta mëss, por ći che reverda i comëmbri preodüs dales lëtres a), b), c), d), e), f) y g), respidlé la consistënza di trëi grups linguistics sciöch’ara resultëia pro l’ultima cumpëda ofiziala dla jënt, tl respet dla poscibilité de porsones che fej pert dl grup linguistich ladin da rové tla Consulta.

(6) I comëmbri preodüs dales lëtres a), b), [c)] 2) y f) po gnì sostituis da na porsona che ai à deleghè. Por düć i atri comëmbri vëgnel odü danfora la nominaziun de n comëmber suplënt.

(7) a Presidënta o le Presidënt dla Consulta po invié ales sentades porsones espertes d’imigraziun o de d’atres tematiches che vëgn tratades. Chisc ultimi ne n’à degun dërt de lîta.

(8) La Consulta röia adöm almanco dui iadi al ann cherdada ite dala Presidënta o dal Presidënt o deache mec i comëmbri s’al damana cun domanda motivada.

(9) Les modalitês por nominé les rapresentantes y i rapresentanć da foradecà aladô dl coma 3, lëtra h), che mëss tó en conscidraziun le prinzip de na rapresentanza comosorada aladô dl gënder, dla provegnënza geografica y dla nazionalité dles zitadines y di zitadins da foradecà imigrà tl Südtirol, sciöche inće les modalitês de convocaziun dla Consulta y de decurs dles sentades vëgn definides cun regolamënt d’esecuziun. Chëstes rapresentantes y chisc rapresentanć vëgn chiris fora do avëi aldì les comunitês de porsones da foradecà.

(10) La Provinzia sostëgn l’istituziun de consultes ti comuns y tles comunitês raionales.

massimeVerfassungsgerichtshof - Urteil vom 14. Jänner 2013, Nr. 2 - Einwanderung und Integration – staatliche Zuständigkeit – Gesetzeswidrigkeit der Voraussetzung der fünfjährigen Ansässigkeit
11)
Le titul dl art. 6 é gnü mudé insciö dala lëtra a), dl art. 2, coma 6 dla l.p. di 16 d’otober dl 2014, n. 9.)
12)
L'art. 6, coma 1 é gnü mudé insciö dala lëtra b), dl art. 2, coma 6 dla l.p. di 16 d’otober dl 2014, n. 9.
13)
La lëtra a) dl art. 6, coma 2 é gnüda mudada insciö dala lëtra c), dl art. 2, coma 6 dla l.p. di 16 d’otober dl 2014, n. 9.
14)
La lëtra c) dl art. 6, coma 2 é gnüda mudada insciö dala lëtra d), dl art. 2, coma 6 dla l.p. di 16 d’otober dl 2014, n. 9.
15)
La lëtra a) dl art. 6, coma 3 é gnüda mudada insciö dala lëtra e), dl art. 2, coma 6 dla l.p. di 16 d’otober dl 2014, n. 9.
2)
La Curt Costituzionala à detlarè cun sentënza n. 2 di 14 de jenà dl 2013 che les parores „y a süa dorada“ dl art. 1, coma 3, lëtra g); l'art. 6, coma 3, lëtra c); le referimënt ala lëtra c) dl art. 6, coma 6; l'art. 10, comesc 2 y 3; l'art. 12, coma 4; l'art. 13, coma 3, secunda frasa; l'art. 14 comesc 3 y 5; le referimënt ala residënza zënza interuziun por n ann dl art. 16, coma 2; le referimënt ala dorada de cin agn dl art. 16, comesc 3 y 4 é cuntra la lege.

PERT III
MOSÖRES SPEZIFICHES

Art. 7 (Lingaz y integraziun culturala)

(1) La Provinzia promöi y realisëia intervënć por sostignì l’integraziun linguistica y culturala dles zitadines y di zitadins da foradecà y garantësc che dötes les scomenciadies vëgnes coordinades a livel provinzial.

(2) Dlungia la promoziun dles competënzes linguistiches ti lingac dla provinzia talian, todësch y ladin vëgnel inće sostignì intervënć d’educaziun permanënta y d’ajornamënt por portè inant na cultura dl imparè por döta la vita, dantadöt sön le post de laûr, y propostes por ativitês fora dl tëmp de scora di sorvisc por la jonëza; insciö po les zitadines y i zitadins da foradecà eserzité sü dërć y ademplì sü dovëis y sües inćiaries a livel personal, zivich y sozial.

(3) Danter i fins de chësc articul toma ite düć i intervënć de formaziun y d’ajornamënt dles zitadines y di zitadins da foradecà, tut fora chi preodüs dai articui 13 y 14.

(4) Les Repartiziuns por la Cultura dl’aministraziun provinziala é competëntes por la promoziun y la realisaziun di intervënć dà dant te chësc articul.

(5) Atestać eventuai che zertifichëia la conescënza di lingac vëgn scrić fora dales repartiziuns provinziales competëntes o dai ënć acredità, tl respet dles normes varëntes te chësta materia.

(6) La Provinzia reconësc implü la funziun importanta dles assoziaziuns, di ënć y dles istituziuns che laôra tresfora por le bëgn dles zitadines y di zitadins da foradecà y de sües families tl ćiamp sozial, intercultural, dla formaziun y dl’assistënza.

Art. 8 (Informaziun, orientamënt y consulënza)

(1) La Provinzia promöi ativitês de informaziun, sensibilisaziun y consulënza sön chestiuns che reverda l’imigraziun por les zitadines y i zitadins da foradecà, por les comunitês locales, por i ënć y i sorvisc publics y privać.

(2)Le program de de plü agn sön l’integraziun vëiga danfora les modalitês operatives, sciöche inće les formes de comunicaziun y de organisaziun di sorvisc de informaziun y consulënza. 16)

16)
L’art. 8, coma 2 é gnü mudé insciö dal art. 2, coma 7 dla l.p. di 16 d’otober dl 2014, n. 9.

Art. 9 (Mediaziun interculturala)

(1) Por promöie la mediaziun interculturala che dess portè pro a miorè i raporć danter les zitadines y i zitadins da foradecà, les comunitês locales y les istituziuns, dantadöt ti seturs dl’istruziun, dl laûr, dla formaziun profescionala, dl’assistënza soziala, dla proteziun sanitara y dl frabiché alisiré, vëgnel istituì l’indesc provinzial dles mediadësses y di mediadus interculturai che mëss avëi la cualificaziun profescionala che va debojëgn.

(2) La Provinzia sostëgn l’adoranza dla mediaziun interculturala da pert de sü ofizi y di ënć che depënn da d’ëra. Chësc vëgn a s’al dè tres mosöres d’organisaziun adatades che porta pro a sinergies tl’adoranza di mesi a desposiziun.

(3) Le regolamënt d’esecuziun scrî dant sciöche l’indesc mëss gnì tignì, al determinëia i standarg por le reconescimënt dles competënzes profescionales damanades, sides por les porsones fisiches che por chëres iuridiches, y inće i criters por l’adoranza dles mediadësses y di mediadus interculturai da pert dles istituziuns.

Art. 10 (Assistënza soziala)  delibera sentenza

(1) Les zitadines y i zitadins da foradecà che à la residënza y na sojornanza permanënta tl raiun dla provinzia po s’anuzé di sorvisc soziai. L’azès ai sorvisc soziai vëgn implü inće regolè dales normes de setur tolon en conscidraziun le prinzip di medemi intervënć por i medemi bojëgns, y cun i fins de schivé y eliminé situaziuns de bojëgn y d’emarginaziun soziala.

[(2) Por podëi s’anuzé dles prestaziuns de natöra economica ti vëgnel damanè ales zitadines y ai zitadins da foradecà che vëgn da stać che ne fej nia pert dla Uniun europeica na residënza y na sojornanza permanënta de almanco cin agn zënza interuziun tla provinzia de Balsan.]2)

[(3) Por gauja di fins spezifics y dla sort dles prestaziuns dades, po les desposiziuns de setur odëi danfora na dorada de residënza y de sojornanza plü cörta co chëra odüda danfora pro le coma 2, por les prestaziuns che sodesfej i bojëgns fondamentai preodüs dal articul 8 dla lege provinziala di 26 d’otober 1973, n. 69, y mudaziuns suandëntes.]2)

(4) La Provinzia garantësc les prestaziuns de basa che vëgn odüdes danfora dales normes statales sön döt le raiun nazional, danter ater inće les prestaziuns a bëgn dles porsones invalides ziviles, dles porsones verces ziviles y dles porsones surdes odüdes danfora dala lege provinziala di 21 d’agost 1978, n. 46, y mudaziuns suandëntes.

massimeVerfassungsgerichtshof - Urteil vom 14. Jänner 2013, Nr. 2 - Einwanderung und Integration – staatliche Zuständigkeit – Gesetzeswidrigkeit der Voraussetzung der fünfjährigen Ansässigkeit
2)
La Curt Costituzionala à detlarè cun sentënza n. 2 di 14 de jenà dl 2013 che les parores „y a süa dorada“ dl art. 1, coma 3, lëtra g); l'art. 6, coma 3, lëtra c); le referimënt ala lëtra c) dl art. 6, coma 6; l'art. 10, comesc 2 y 3; l'art. 12, coma 4; l'art. 13, coma 3, secunda frasa; l'art. 14 comesc 3 y 5; le referimënt ala residënza zënza interuziun por n ann dl art. 16, coma 2; le referimënt ala dorada de cin agn dl art. 16, comesc 3 y 4 é cuntra la lege.

Art. 11 (Proteziun dla sanité)

(1) Les zitadines y i zitadins da foradecà à bel avisa sciöche les zitadines y i zitadins talians le dërt de ti podëi pormez ales prestaziuns sanitares odüdes danfora dales normes nazionales varëntes.

(2) Ales zitadines y ai zitadins da foradecà che se tëgn sö por ći rajun co mai tl raiun dla provinzia y che n’é nia scrić ite al Sorvisc sanitar provinzial, ti vëgnel garantì les cures de prescia o te vigni caje essenziales te ambulatori o te ospedai por rajuns de maratia o de inzidënt, inće sce ara se trata de cures che döra plü dî. Al ti vëgn inće pité i programs de prevenziun por la proteziun dla sanité personala y coletiva, les ativitês por la prevenziun y la cura di desturbs psicologics y psichics, sciöche inće chëres por la prevenziun y la cura dles situaziuns de dependënzes da droghes, tolon ite inće la dependënza dal alcol.

(3) Les zitadines da foradecà che aspeta o che à n pope de nia plü co sis mëisc vëgn scrites ite al Sorvisc sanitar provinzial pornanche al vëgn constatè la gravidanza o la maternité.

(4) La Provinzia mët a jì campagnes de informaziun por les porsones destinatares de chësta lege por ti garantì che ares ti pois veramënter pormez ai sorvisc sanitars. Implü ti pîta la Provinzia al personal che laôra pro chisc sorvisc cursc d’ajornamënt por l’arjigné ca al contat cun porsones de provegnënza desvalia.

(5) En concordanza cun la lege di 9 de jenà 2006, n. 7, promöi la Provinzia campagnes de sensibilisaziun y vigni atra scomenciadia por se stravardè y se parè dales pratiches de mutilaziun feminila, ćiaran de trà ite a fà pert dla proietaziun y dla realisaziun de chëstes scomenciadies les zitadines da foradecà, dantadöt chës zitadines che vëgn da paîsc olache chëstes pratiches vëgn eserzitades.

Art. 12 (Politiches d’abitaziun y d’acoliënza)  delibera sentenza

(1) La Provinzia po sostignì la realisaziun de poscibilitês de cuartier temporanes, inće d’emergënza, sciöche inće scomenciadies, intervënć y proieć por ći che reverda l’acoliënza y l’orientamënt general sön le post a bëgn dles zitadines y di zitadins da foradecà che se tëgn sö regolarmënter tl raiun dla provinzia y che é te na situaziun de bojëgn.

(2) Les alisiraziuns por frabiché por la cumpra, la costruziun y la recuperada de abitaziuns y le contribut por l’afit é prestaziuns provinziales de injunta. Les zitadines y i zitadins da foradecà po se joè de chëstes prestaziuns aladô dles normes provinziales te chësc setur.

(3) Suraprò promöi y sostëgn la Provinzia la poscibilité por zitadines y zitadins da foradecà da ciafè na soluziun abitativa adatada tres convenziuns cun ënć publics o privać, tres l’assegnaziun de posć da dormì te ćiases alberch por lauranć o ti conzedon abitaziuns convenzionades, tan inant che al vëgn presentè n contrat regolar pro n post de laûr tl Südtirol. Por le medemo fin pol gnì metü a jì proieć pilot en colaboraziun cun i comuns, i daturs de laûr y i sindacać.

[(4) Por les zitadines y i zitadins da foradecà che vëgn da stać che ne fej nia pert dla Uniun europeica vel, canch’ai fej domanda por la reuniun de süa familia, les condiziuns igienich-sanitares, les condiziuns de na poscibilité d’abitaziun adatada sciöche inće les condiziuns por ći che reverda le davagn minimo anual, che vëgn aplicades por les zitadines y por i zitadins residënć tl raiun dla provinzia.] 2)

(5) I daturs de laûr che à intenziun de tó sö sciöche dependënć zitadines y zitadins da foradecà de stać che ne fej nia pert dla Uniun europeica cun n contrat de laûr a dorada determinada o nia determinada mëss dè jö aladô dl articul 22 dl decret legislatif di 25 de lugio 1998, n. 286 na documentaziun adatada por ći che reverda le post olache les laurantes y i lauranć da foradecà ciafa alberch. La Provinzia controlëia che i standarg d’abitaziun odüs danfora dales normes provinziales de chësc setur vëgnes respetà.

massimeVerfassungsgerichtshof - Urteil vom 14. Jänner 2013, Nr. 2 - Einwanderung und Integration – staatliche Zuständigkeit – Gesetzeswidrigkeit der Voraussetzung der fünfjährigen Ansässigkeit
2)
La Curt Costituzionala à detlarè cun sentënza n. 2 di 14 de jenà dl 2013 che les parores „y a süa dorada“ dl art. 1, coma 3, lëtra g); l'art. 6, coma 3, lëtra c); le referimënt ala lëtra c) dl art. 6, coma 6; l'art. 10, comesc 2 y 3; l'art. 12, coma 4; l'art. 13, coma 3, secunda frasa; l'art. 14 comesc 3 y 5; le referimënt ala residënza zënza interuziun por n ann dl art. 16, coma 2; le referimënt ala dorada de cin agn dl art. 16, comesc 3 y 4 é cuntra la lege.

Art. 13 (Formaziun profescionala por adulć y politiches dl laûr)  delibera sentenza

(1) La Provinzia po mëte a jì cursc de cualificaziun, de recualificaziun y d’ajornamënt profescional aposta por les zitadines y i zitadins da foradecà cun chisc fins:

  1. fà jì adöm domanda y oferta sön le marćé dl laûr;
  2. promöie la conescënza y l’aplicaziun dles normes sön la proteziun dla sanité y sön la segurëza sön le post de laûr;
  3. svilupé l’acuisiziun de competënzes interculturales y de mediaziun che va debojëgn tl monn dl laûr por funziuns o profesciuns spezifiches;
  4. tó y jì de vigni sort de impedimënć che preiudichëia le medemo dërt d’azès dles zitadines y di zitadins da foradecà al marćé dl laûr tla provinzia.

(2) La Provinzia sostëgn les zitadines y zitadins da foradecà, tl cheder di provedimënć de formaziun profescionala por adulć odüs danfora dales normes varëntes, cun mosöres de formaziun y d’acompagnamënt linguistich por la formaziun profescionala.

(3) La Provinzia sostëgn la sojornanza y la permanënza tl Südtirol de zitadines y zitadins da foradecà che, cun n diplom de n’université o de na scora alta o na spezialisaziun profescionala particolara, passa n tëmp de formaziun profescionala cun carater de laûr dependënt pro daturs de laûr che operëia tl Südtirol o che tol pert a proieć de inrescida scientifica pro istituć de inrescida publics o privać. [La Provinzia se crüzia dantadöt, tl cheder de sües competënzes, che la Diretiva 2005/71/CE che reverda les prozedöres d’amisciun de zitadines y zitadins de stać terzi al’inrescida scientifica, vëgnes atuada daldöt tl Südtirol, che al vëgnes stipulé convenziuns d’acoliënza y che ai vëgnes de conseguënza tratà anfat.] 2)

massimeVerfassungsgerichtshof - Urteil vom 14. Jänner 2013, Nr. 2 - Einwanderung und Integration – staatliche Zuständigkeit – Gesetzeswidrigkeit der Voraussetzung der fünfjährigen Ansässigkeit
2)
La Curt Costituzionala à detlarè cun sentënza n. 2 di 14 de jenà dl 2013 che les parores „y a süa dorada“ dl art. 1, coma 3, lëtra g); l'art. 6, coma 3, lëtra c); le referimënt ala lëtra c) dl art. 6, coma 6; l'art. 10, comesc 2 y 3; l'art. 12, coma 4; l'art. 13, coma 3, secunda frasa; l'art. 14 comesc 3 y 5; le referimënt ala residënza zënza interuziun por n ann dl art. 16, coma 2; le referimënt ala dorada de cin agn dl art. 16, comesc 3 y 4 é cuntra la lege.

Art. 14 (Dërt de stüde)  delibera sentenza

(1) Por l’integraziun dles zitadines y di zitadins da foradecà vëgnel reconesciü l’importanza fondamentala dla scolina y dla scora d’oblianza sciöche inće dles ativitês fora dl tëmp de scora di sorvisc por la jonëza; porchël ti vëgnel garantì ales scolares y ai scolars da foradecà che se tëgn sö tl Südtirol le dërt y le dovëi de s’istruì, de se formè profescionalmënter y de jì ala scolina. Te vigni caje ti vëgnel garantì ales scolares y ai scolars da foradecà che à bele complì i dejedot agn y che se tëgn sö tl raiun dla provinzia le dërt da stlüje jö süa cariera scolastica o süa formaziun profescionala.

(2) La Provinzia ti garantësc a dötes les zitadines y a düć i zitadins da foradecà che é tl Südtirol y che é scrić ite a na scora tla provinzia de Balsan de ti podëi pormez ales mosöres de sostëgn dl’assistënza scolastica odüdes danfora dales normes de setur.

[(3) Ales zitadines y ai zitadins da foradecà de stać che ne fej nia pert dla Uniun europeica che frecuentëia na scora fora dla provinzia ti vëgnel conzedü mosöres de sostëgn ma sce ai à na residënza de almanco cin agn zënza interuziun tl Südtirol. Sce la scora frecuentada é tla Talia o tl’Austria ti vëgn le recuisit dla residënza aladô de chësc coma damanè ala scolara o al scolar o a un de sü geniturs.]2)

(4) Les studëntes y i studënć da foradecà residënć tl Südtirol che é scrić ite a na université ti po pormez ales mosöres odüdes danfora dales normes de setur.

[(5) Les studëntes y i studënć da foradecà de stać che ne fej nia pert dla Uniun europeica po ma damanè do prestaziuns finanziares por le dërt de stüde universitar sce ai po mostrè sö na residënza de almanco cin agn zënza interuziun tl Südtirol. Por studëntes y studënć che fej na université tl Südtirol pol gnì odü danfora na dorada de residënza mëndra.]2)

(6) La Provinzia promöi l’integraziun scolastica y soziala de scolares y scolars, studëntes y studënć da foradecà danter ater inće tres les ativitês fora dl tëmp de scora di sorvisc por la jonëza sciöche inće di zëntri de lingaz che laôra a bëgn dles scores talianes, todësces y ladines de vigni sort y livel. I zëntri de lingaz mët a jì scomenciadies de promoziun linguistica inće tl tëmp olache al n’é nia scora. Por promöie la miù integraziun poscibla tl contest de scora y por che al vëgnes imparè spontaneamënter le lingaz d’insegnamënt, vëgn i intervënć tratan l’ann de scora metüs a jì te na manira che la scolara y le scolar pois tó pert le plü poscibl regolarmënter al insegnamënt te süa tlassa. Les scolares y i scolars che à dificoltês linguistiches cumprovades tl lingaz d’insegnamënt, che é scrić ite ai cursc de promoziun linguistica, vëgn oblià da tó pert a chisc. I zëntri de lingaz porta implü inće pro, cun l’aiüt dles mediadësses y di mediadus interculturai, ala realisaziun de proieć d’educaziun interculturala y ti pîta consulënza y sostëgn ales scores y ales rëis de scores, inće en colaboraziun cun organisaziuns d’educaziun permanënta y cun chëres che mët a jì ativitês fora dl tëmp de scora di sorvisc por la jonëza.

(7) Por l’integraziun scolastica dles scolares, di scolars, dles studëntes y di studënć da foradecà tol la Provinzia chisc provedimënć tres i departimënć de istruziun y formaziun:

  1. mosöres aposta por partì sö les scolares y i scolars, les studëntes y i studënć da foradecà che à debojëgn de n’integraziun linguistica particolara tles strotöres scolastiches desvalies;
  2. la formaziun y l’ajornamënt dl personal insegnant y nia insegnant y dles direturies y di direturs por che ai ais les competënzes profescionales adatades da laurè y da insigné te tlasses cun scolares y scolars, studëntes y studënć de provegnënza desvalia por ći che reverda sides les metodes d’insegnamënt di lingac todësch y talian sciöche secundi lingac che l’educaziun interculturala.
massimeVerfassungsgerichtshof - Urteil vom 14. Jänner 2013, Nr. 2 - Einwanderung und Integration – staatliche Zuständigkeit – Gesetzeswidrigkeit der Voraussetzung der fünfjährigen Ansässigkeit
2)
La Curt Costituzionala à detlarè cun sentënza n. 2 di 14 de jenà dl 2013 che les parores „y a süa dorada“ dl art. 1, coma 3, lëtra g); l'art. 6, coma 3, lëtra c); le referimënt ala lëtra c) dl art. 6, coma 6; l'art. 10, comesc 2 y 3; l'art. 12, coma 4; l'art. 13, coma 3, secunda frasa; l'art. 14 comesc 3 y 5; le referimënt ala residënza zënza interuziun por n ann dl art. 16, coma 2; le referimënt ala dorada de cin agn dl art. 16, comesc 3 y 4 é cuntra la lege.

Art. 15 (Sostëgn a Comuns y Comunitês raionales)

(1) La Provinzia reconësc y sostëgn l’importanza fondamentala di comuns y dles comunitês raionales tl prozès d’integraziun che é oget de chësta lege.

PERT IV
MUDAZIUNS DE LEGES PROVINZIALES, DESPOSIZIUNS FINALES Y FINANZIARES

Art. 16 (Definiziuns, mudaziuns y abrogaziuns)  delibera sentenza

(1) L’articul 10, coma 2 dla lege provinziala di 11 de mà 1988, n. 18 vëgn mudé insciö:

“2. Les zitadines y i zitadins dla Uniun europeica che à la residënza te n comun dla provinzia de Balsan y che à stlüt jö la scora primara y n’à nia ćiamò arjunt le sesantunejim ann d’eté, à le dërt de benefizié dles sovenziuns. Les zitadines y i zitadins che vëgn da stać che ne fej nia pert dla Uniun europeica y che à la lizënza de sojornanza CE por permanënzes a tëmp lunch tla Talia é parificà ai zitadins talians.”

(2) L’articul 2, coma 1 dla lege provinziala di 13 de merz 1987, n. 5, y mudaziuns suandëntes, vëgn mudé insciö:

“1. Les zitadines y i zitadins dla Uniun europeica che à na residënza [zënza interuziun por n ann intier] 2) tl Südtirol y che à ademplì le dovëi de scora à le dërt de benefizié dles sovenziuns aladô dl articul 3, coma 1. Les zitadines y i zitadins de stać che ne fej nia pert dla Uniun europeica che à la lizënza de sojornanza CE por permanënzes a tëmp lunch tla Talia é parificà ai zitadins talians.”

(3) Do la lëtra c), dl coma 1, dl articul 3 dla lege provinziala di 31 d’agost 1974, n. 7 vëgnel injuntè chëstes lëtres:

“d) les zitadines y i zitadins de stać che ne fej nia pert dla Uniun europeica che à la lizënza de sojornanza CE por permanënzes a tëmp lunch tla Talia y vëgn porchël parificà ales zitadines y ai zitadins talians;

e) les zitadines y i zitadins de stać che ne fej nia pert dla Uniun europeica che à la residënza [da almanco cin agn] 2) tl Südtirol y frecuentëia, fora dla provinzia, na scora o na istiuziun de formaziun profescionala che n’é nia da ciafè tl Südtirol.”

(4) Do la lëtra c), dl coma 1, dl articul 2 dla lege provinziala di 30 de novëmber 2004, n. 9, vëgnel injuntè chëstes lëtres:

“d) les zitadines y i zitadins de stać che ne fej nia pert dla Uniun europeica che à la lizënza de sojornanza CE por permanënzes a tëmp lunch tla Talia y les zitadines y i zitadins a chi che al ti é gnü reconesciü, aladô dla diretiva comunitara 2004/83/CE, le status de profugh o de proteziun sussidiara y che vëgn porchël parificà ales zitadines y ai zitadins talians;

e) les zitadines y i zitadins da foradecà de stać che ne fej nia pert dla Uniun europeica che fej na université fora dl raiun dla provinzia de Balsan, tan inant che ai à na residënza [de almanco cin agn] 2) tl Südtirol.”

(5) Le coma 3, dl articul 13 dla lege provinziala di 16 de lugio 2008, n. 5, é abroghè.

(6) Les zitadines y i zitadins da foradecà de stać che ne fej nia pert dla Uniun europeica, che à les condiziuns por se tignì sö tla Talia, sciöche inće sü familiars, vëgn por prinzip tratà anfat ales zitadines y ai zitadins talians.

massimeVerfassungsgerichtshof - Urteil vom 14. Jänner 2013, Nr. 2 - Einwanderung und Integration – staatliche Zuständigkeit – Gesetzeswidrigkeit der Voraussetzung der fünfjährigen Ansässigkeit
2)
La Curt Costituzionala à detlarè cun sentënza n. 2 di 14 de jenà dl 2013 che les parores „y a süa dorada“ dl art. 1, coma 3, lëtra g); l'art. 6, coma 3, lëtra c); le referimënt ala lëtra c) dl art. 6, coma 6; l'art. 10, comesc 2 y 3; l'art. 12, coma 4; l'art. 13, coma 3, secunda frasa; l'art. 14 comesc 3 y 5; le referimënt ala residënza zënza interuziun por n ann dl art. 16, coma 2; le referimënt ala dorada de cin agn dl art. 16, comesc 3 y 4 é cuntra la lege.

Art. 17 (Desposiziuns finanziares)

(1) Por curì les spëises di intervënć che resultëia dai provedimënć de chësta lege a ćiaria dl eserzize finanziar 2011 y che vëgn aratades de alplü 50.000 euro vëgnel tut ca les cuotes de stanziamënt ćiamò desponibles sön l’UPB 11100 dl bilanz provinzial 2011.

(2) Les spëises a ćiaria di agn finanziars che à da gnì vëgn stabilides cun la lege finanziara anuala.

(3) Chësta lege gnarà publicada tl Boletin Ofizial dla Regiun. Vignun a chël che al ti speta é oblié da la respetè y da la fà respetè sciöche lege dla Provinzia.